Aqrofobiya, fərdlərin bir insana (ana, ata, sevgili, dost kimi) anormal şəkildə bağlanması və o insandan ayrılma düşüncəsi ilə belə güclü stress, narahatlıq və qorxu hiss etməsidir.
Aqrofobiya olan insanlar bağlı olduqları insandan ayrılmamaq və o adamla qalmaq üçün işini, məktəbi və məsuliyyətlərini unuda bilirlər.
Aqrofobiya adətən uşaqlarda rast gəlinən, lakin böyüklərdə də baş verə bilən bir narahatlıq pozuqluğudur. Bəzi insanlarda bu pozğunluq uşaqlıqdan başlayır və yetkinlik yaşına qədər davam edir, bəzən isə yetkin fərdin təcrübələri nəticəsində daha sonra baş verir. Yetkinlik dövründə ortaya çıxan ayrılıq narahatlığı pozuqluğu ümumiyyətlə mənfi bir hadisənin nəticəsi olaraq görülür.
Uşaqlarda ayrılıq narahatlığı pozğunluğu 8 aydan sonra başlaya bilər. Ayrılıq narahatlığının ən çox görüldüyü yaş qrupu ibtidai sinif uşaqlarıdır. Bağlandıqları insandan ayrılmaq istəməyən uşaqlar məktəbə getmək istəmirlər və məktəbə getməmək üçün bəhanələr gətirə, narahat olduqları üçün fiziki əlamətlər göstərə bilərlər.
Aqrofobiyanın Səbəbləri
Aqrofobiya travmatik hadisələr, ətraf mühit faktorları və valideynlərin münasibəti kimi səbəblər səbəb ola bilər. Travmatik hadisələr uşaqlıqda və yetkinlikdə baş verən ayrılıq narahatlığı pozğunluğunun ən əhəmiyyətli səbəblərindən biridir. Ölüm, ayrılıq, təcavüz, bədbəxt hadisə, məişət zorakılığı kimi travmatik hadisələr fərdlərin psixologiyasına mənfi təsir edərək, onları ətrafdakı insanlardan daha çox asılı vəziyyətə salır. Məsələn, anasını itirən uşaq atasına bağlanır və güclü itki qorxusu yaşayır, ya da sevgilisi tərəfindən tərk edilmiş bir insan növbəti münasibətində ayrılıq qorxusundan sevgilisinə daha çox bağlanır.
Aqrofobiya ortaya çıxmasının bir başqa səbəbi də valideynin övladını həddən artıq qorumaq istəyidir. Aqrofobiya, övladlarını həddindən artıq qoruyucu bir rəftar və özünə asılılıqla böyüdən valideynlərin övladlarında görülür.
Aqrofobiya başqa bir səbəbi, fərdlərin xüsusilə uşaqlıq dövründə ətrafdakılardan aldıqları istehzalı və alçaldıcı davranışlardır. Məktəbdə zorakılığa məruz qalan və ya qohumları eyni zamanda dostları tərəfindən görünüşünə, hərəkətlərinə görə lağ edilən insanlar valideynlərinə xüsusilə sıx bağlanır və onlardan ayrılmaq fikrindən çox qorxurlar. Başqa bir psixoloji problem yaşaması fərdlərin qohumlarına bağlanmasına və ayrılıq narahatlığı yaşamasına səbəb olur. Məsələn, depressiyaya düşmüş bir insan ona daim dəstək olan dostunu tərk etməkdən qorxur və bu onun stresə girməsinə səbəb olur.
Aqrofobiya Simptomları
Aqrofobiya ümumiyyətlə uşaqlarda və böyüklərdə eyni simptomları göstərir. Ayrılıq narahatlığı pozğunluğunun ən çox görülən əlaməti fərdlərin bağlı olduqları insandan ayrılma düşüncəsinə dözə bilməmələri və ayrılma ehtimalı qarşısında sıx stress və narahatlıq yaşamalarıdır. Fərdlər daima bağlı olduqları insanın başına nəsə gələcəyini düşünür və narahat olurlar.
Ayrılıq narahatlığı pozğunluğu olan insanlar, bağlı olduqları insandan ayrılmaq qorxusu ilə məktəbə və ya işə getməyi dayandırır, dostları və ya ailəsi ilə plan qurmaq istəmirlər, daim bağlı olduqları insanın yanında olmaq istəyirlər və onlarla birlikdə hərəkət edirlər.
Ayrılıq narahatlığı olan uşaqlarda ən çox rast gəlinən simptom valideynləri ilə yatmaq istəmələridir. Uşaqlar yatarkən hətta valideynlərinin yatarkən öləcəyini zənn edir və birlikdə yatmaq istəyirlər.
Aqrofobiya əlamətlərindən biri də bu problemi olan fərdlərin bağlı olduqları insandan ayrılmaq məcburiyyətində olduqları halda fiziki simptomlar göstərməsidir. Qarın ağrısı, ürəkbulanma, başgicəllənmə bu fiziki əlamətlərə misal ola bilər.